Slik handterer du hestegjødsel

Publisert

22.08.2023

Det er fleire regelverk som regulerer lagring og bruk av hestegjødsel, og forvaltingsansvaret er fordelt mellom Mattilsynet, Statsforvaltaren og kommunane. Du kan enten spreie hestegjødsla på godkjent spreieareal, eller du kan levere den til eit godkjent anlegg for mottak av husdyrgjødsel.

Bruk på godkjent spreieareal

Har du eit vanleg hestehald, der det ikkje er mistanke om smittsame dyresjukdommar, kan du spreie uhygienisert hestegjødsel på godkjent spreieareal innan fylket. 

Det er krav til sjølve spreiearealet, til mengda du kan spreie og til tidspunktet for spreiing. Hestegjødsla må inngå i gjødslingsplanen på det gardsbruket der han blir spreidd. Viss gjødsla skal brukast på areal som blir drivne av andre, skal det normalt ligge føre ein skriftleg avtale av minst fem års varigheit.

Krava til spreieareal, spreietidspunkt og gjødslingsplan er beskriven i forskrift om gjødselvarer osb. av organisk opphav, del III. Det er kommunen som fører tilsyn med dette. 

Veileder til forskrift om gjødselvarer (PDF)

Mattilsynet må gi løyve dersom du ønsker å spreie uhygienisert hestegjødsel på godkjent spreieareal i eit anna fylke. Det er mottakar av hestegjødsla som sender søknaden til det lokale Mattilsynet, og det må dokumenterast at det ikkje er påvist smittestoff som for eksempel salmonella, campylobacter, MRSA i besetninga som gjødsla stammar frå. Løyvet blir gitt for inntil eitt år om gongen. 

Levere til godkjent anlegg

Hestegjødsel kan leverast til eit anlegg som er godkjent for mottak for animalske biprodukt. Det er mest aktuelt å levere hestegjødsel til eit komposteringsanlegg, men levering til biogassanlegg kan også vere aktuelt. Anlegget skal vere godkjent av både Mattilsynet og Statsforvaltaren. For å få godkjenning, må anlegga innfri visse krav til behandling av hestegjødsla, blant anna er det krav til hygienisering.

Les gjerne om krava til godkjenning og hygienisering etter animaliebiproduktforskrifta:

Veileder for komposteringsanlegg (PDF)

Veileder for biogassanlegg (PDF)

For å finne eit godkjent komposteringsanlegg/biogassanlegg i nærleiken som du kan levere hestegjødsel til, må du finne anlegget både på lista hos Statsforvaltaren, Norske utslepp (norskeutslipp.no) og generert avfall og hos Mattilsynet og deretter velje komposteringsanlegg eller eventuelt biogassanlegg.

Hestegjødsel som er omdanna i eit godkjent anlegg, kan omsettast som gjødselvare.  Gjødselproduktet må registrerast hos Mattilsynet, og det er krav til kvalitet og merking.

Gå til Mattilsynets skjemateneste

Dette er ikkje tillate når det gjeld bruk av hestegjødsel

• Du kan ikkje mellomlagre tørr hestegjødsel på bakken lengre enn tre år.
• Det er ikkje tillate å bruke hestegjødsel på utmark.
• Du kan ikkje gi vekk hestegjødsel til privatpersonar for bruk i hagar utan at produktet er omdanna i eit godkjente anlegget og produktet er registrert hos Mattilsynet.
• Du kan ikkje omsette eller gi vekk hestegjødsel til jordproduksjon, re-vegetering, bruk i parkar eller andre grøntareal utan at det er omdanna i eit godkjente anlegget og produktet er registrert hos Mattilsynet.

Det er ikkje spesielle reglar for hestegjødsel frå travbanar, arrangement for hestesport og liknande. Men sidan denne gjødsla har ein noko meir uoversiktleg smittestatus, blir det anbefalt at han blir hygienisert før bruk. Det er likevel ikkje eit forbod mot at slik hestegjødsel blir spreidd ubehandla på godkjent spreieareal. Regelverket for organiske gjødselvarer er under revisjon og det kan på sikt komme endringar i reglane.

Reglane som gjeld for lagring av hestegjødsel

Ta kontakt med kommunen dersom du har spørsmål om reglane som gjeld for lagring av hestegjødsel.

For å få betre gjødseleffekt er det mange som komposterer hestegjødsel i ein periode før dei bruker gjødsla på eige landbruksareal. Denne typen kompostering blir sett på som lagring før bruk, og set ikkje krav til komposteringsmetode eller hygienisering og krev heller ikkje godkjenning.